Phuộc nhún (giảm xóc) xe đạp là gì? Làm thế nào để điều chỉnh phuộc nhún phù hợp?

28.03.202401.04.2024 Vũ Đức Anh Tin tức bánh xe, Bộ giảm xóc, Maruishi, phuộc, Phuộc xe, Somings, Trục, xe đạp, xe đạp địa hình, xe đạp thể thao

Thiết bị giảm xóc (phuộc nhún) đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ lực và giảm thiểu các cú sốc và va đập trong quá trình di chuyển trên các loại địa hình khác nhau, đặc biệt là những địa hình đồi núi, gồ ghề. Để đạt hiệu quả tối đa, việc cài đặt thiết bị giảm xóc phù hợp là rất quan trọng để mang lại cảm giác thoải mái và ổn định hơn cho người sử dụng khi điều khiển.

giảm xóc xe đạp

Phuộc (giảm xóc) xe đạp là gì?

Phuộc đóng vai trò cực kỳ quan trọng trên chiếc xe đạp, đặc biệt là trong việc giảm xóc và hấp thụ những va đập từ địa hình khó khăn. Nó như một bộ giảm xóc, giúp xe duy trì sự ổn định và an toàn khi di chuyển trên mọi loại địa hình. Phuộc thường được tích hợp trên các dòng xe đạp thể thao địa hình để nâng cao hiệu suất và trải nghiệm của người lái. Có phuộc cho cả bánh trước và bánh sau, và chúng thường được điều chỉnh để phù hợp với từng loại địa hình và nhu cầu sử dụng cụ thể của người lái.

giảm xóc xe đạp

Có những loại phuộc (giảm xóc) nào?

Hiện nay, đa số xe đạp thể thao đều sử dụng một trong hai loại phuộc chính: phuộc lò xò hoặc phuộc hơi, và mỗi loại này lại được chia thành nhiều loại nhỏ khác. Phuộc lò xe thường làm cho xe trở nên nặng hơn nhưng có độ bền cao hơn so với phuộc hơi. Phuộc hơi có ưu điểm là nhẹ và mang lại cảm giác êm ái khi điều hành. Việc lựa chọn loại phuộc xe đạp thích hợp phụ thuộc vào mục đích sử dụng cụ thể của mỗi người. Nếu bạn muốn xe có độ ổn định cao và ít cần điều chỉnh thường xuyên, thì phuộc lò xo là sự lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu muốn giảm thiểu xung động và tạo cảm giác êm ái hơn, bạn nên chọn phuộc hơi. Thường thì các loại phuộc cao cấp hầu hết đều là phuộc hơi.

Cấu tạo

Steerer tube (Ống cổ phuộc): Là phần cổ của phuộc, được gắn vào ống cổ của khung xe, giúp giữ cho phuộc ổn định và hỗ trợ truyền lực lái xe.
Compression Adjustment (Núm vặt tuỳ chỉnh độ nén): Cho phép người điều khiển điều chỉnh độ cứng mềm của phuộc, giúp điều chỉnh sự hấp thụ va đập và độ ổn định khi di chuyển trên địa hình đa dạng.
Air valve (Đầu valve bơm hơi): Dùng để bơm hơi vào phuộc loại hơi, giúp điều chỉnh độ cứng mềm của phuộc theo sở thích cá nhân và điều kiện địa hình.
Crown (Vai phuộc): Là phần trên của phuộc, giữ cho các thành phần khác của phuộc được kết nối với nhau và đảm bảo sự ổn định khi điều khiển xe.
Stanchions (Ti phuộc): Là phần ống dẫn phuộc, chịu trách nhiệm cho việc hấp thụ và truyền lực từ bánh xe đến phuộc.
Arch (Cầu nối): Là phần cầu nối giữa hai ti phuộc, giúp tạo ra sự ổn định và cân bằng cho phuộc.
Lowers (Ống chân phuộc): Là phần ống dẫn phuộc bao bọc ti phuộc và chịu trách nhiệm cho việc hấp thụ và truyền lực từ phuộc đến bánh xe.
Through Axle (Trục cốt bánh): Là trục cốt được sử dụng để gắn kết phuộc vào khung xe, đảm bảo sự ổn định và an toàn khi điều khiển xe trên địa hình khó khăn.
Rebound Adjustments (Tuỳ chỉnh rebound): Cho phép điều chỉnh độ nén nhả nhanh hoặc chậm của phuộc sau khi hấp thụ va đập, giúp điều khiển xe một cách linh hoạt và ổn định trên mọi loại địa hình.
Drop outs (Lỗ bắt trục): Là các lỗ được thiết kế để gắn kết trục cốt vào khung xe, giữ cho bánh xe và phuộc được cố định một cách an toàn.

Tuy chỉnh rebound trên xe đạp là gì?

Điều chỉnh rebound trên xe đạp địa hình là việc điều chỉnh tốc độ mà phuộc sau trở lại vị trí ban đầu sau khi nó bị nén. Quá nhiều rebound có thể khiến phuộc trở lại quá nhanh, làm mất đi sự ổn định trên địa hình gồ ghề. Ngược lại, nếu rebound quá chậm, phuộc có thể không trở lại vị trí ban đầu đúng lúc, gây ra sự không ổn định và mất kiểm soát khi điều khiển xe. Điều này làm cho việc điều chỉnh rebound trở nên quan trọng để đảm bảo sự ổn định và hiệu suất tốt nhất cho xe đạp địa hình trên mọi loại địa hình.

Phuộc xóc hơi và lò xo

GIẢM XÓC LÒ XO (COIL)	GIẢM XÓC HƠI (AIR)
Dùng cơ chế thuần lò xo bên trong để phản hồi lực nhún.	Dùng cơ chế nén hơi, kết hợp với lò xo để phản hồi lực. Bạn có thể tưởng tượng cơ chế của nó giống như 1 trái bong bóng vậy, khi bạn nén bong bóp lại, nó sẽ có xu hướng đẩy lực nén bung ra.
Có trọng lượng nặng hơn vì sử dụng lò xo kim loại.	Có trọng lượng nhẹ hơn vì dùng hơi nén.
Giá thành sản xuất rẻ hơn so với hơi vì chi tiết đơn giản hơn	Giá thành cao hơn so với lò xo cùng loại
Bảo trì đơn giản	Bảo trì phức tạp hơn lò xo, phải trang bị bơm giảm xóc để bơm và xả hơi khi bảo trì
Ít tuỳ chỉnh	Hỗ trợ nhiều tuỳ chỉnh hơn, trong đó có chỉ số Sag để tinh chỉnh độ cứng của phuộc tuỳ theo trọng lượng người lái bằng cách bơm hơi nhiều hay ít.
Không có lỗ bơm hơi.	Có lỗ bơm hơi trên giảm xóc.

Những thông số quan trọng đối với phuộc

Trong việc chọn và điều chỉnh phuộc hơi, cần tập trung vào ba yếu tố quan trọng sau: Sag, Rebound Damping và Compression Damping.

giảm xóc xe đạp

Chỉ số Sag

Chỉ số Sag là một yếu tố quan trọng cần được chú ý khi điều chỉnh hệ thống giảm xóc trên xe. Nó đo lường tỷ lệ phần trăm của sự lún xuống của phuộc khi người lái đứng hoặc ngồi trên xe. Để điều chỉnh lượng hơi vào phuộc sao cho phù hợp với trọng lượng cơ thể, người lái có thể sử dụng chỉ số Sag. Kỹ thuật kiểm tra chỉ số Sag phù hợp là đứng hoàn toàn trên xe và kiểm tra sự lún xuống của phuộc. Nếu phuộc chỉ lún khoảng 10% khi người lái đứng trên xe, điều này cho thấy phuộc đang ở mức cứng. Chỉ số Sag ở mức 20% được coi là lý tưởng, trong khi ở mức 30% là phù hợp nhất. Khi chỉ số Sag vượt quá 30%, đồng nghĩa với việc phuộc còn quá mềm và cần được bơm thêm hơi.

Để điều chỉnh chỉ số Sag, người lái cần một cây bơm phù hợp. Để kiểm tra độ nhún của phuộc, người lái nên đứng thẳng và đổ người về phía trước. Với tư thế này, việc căn chỉnh độ nhún của phuộc sẽ dễ dàng hơn.

Chỉ số Rebound Damping

Chỉ số Rebound Damping là thước đo cho biết tốc độ phục hồi nhanh chậm của hệ thống giảm xóc. Khi điều chỉnh Rebound nhanh, phuộc xe sẽ trở về trạng thái bình thường một cách nhanh chóng sau mỗi cú nhún. Ngược lại, khi tốc độ Rebound được đặt ở mức chậm, sự phục hồi của phuộc xe sẽ diễn ra một cách chậm rãi hơn, giúp giảm bớt độ nhún của xe khi trở về trạng thái bình thường.

Cài đặt Rebound nặng thích hợp cho việc di chuyển trên các địa hình phức tạp, có nhiều thay đổi độ dốc, di chuyển với tốc độ cao và gặp phải các chướng ngại vật lớn. Điều này giúp hạn chế tốc độ phục hồi của phuộc xe sau mỗi va chạm mạnh, giúp người lái duy trì được kiểm soát và tránh các vấn đề không mong muốn.
Trái lại, cài đặt Rebound nhẹ phù hợp khi di chuyển trên các địa hình ít gồ ghề, có ít chướng ngại vật và với tốc độ thấp hơn. Điều này mang lại cảm giác lái êm ái hơn cho người lái.

Chỉ số Compression Damping

Chỉ số Compression Damping đánh giá mức độ lực nén của giảm xóc. Nó là khả năng của hệ thống giảm xóc để chống lại sự nén khi đối mặt với áp lực từ địa hình. Điều chỉnh chỉ số này sẽ ảnh hưởng đến tốc độ nén của hệ thống treo: nếu nén lớn hơn, hệ thống sẽ phản ứng chậm hơn, và ngược lại.

Khi một người điều khiển mới bắt đầu, việc hiểu rõ phong cách lái xe của mình và tìm ra mức độ nén phù hợp với từng loại địa hình là quan trọng. Điều chỉnh chỉ số ở mức trung bình là một cách tương đối để bắt đầu. Khi đối mặt với các điều kiện địa hình khác nhau, việc điều chỉnh từng mức độ của Compression và Rebound một cách tuần tự sẽ giúp tìm ra cài đặt phù hợp nhất cho hệ thống giảm xóc.

Những thông tin cơ bản này được cung cấp dành cho những người mới bắt đầu yêu thích xe đạp, để họ có thể bước vào thế giới của đam mê một cách dễ dàng hơn. Maruishi hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn có được kiến thức cơ bản để hiểu rõ hơn về việc lựa chọn, điều chỉnh và tận hưởng cuộc sống trên “chiến mã” của mình trên mọi loại địa hình.